انتقال مواد به صورت مکانیکی با استفاده از نوار نقاله و یا پیچ حلزونی انجام می گیرد. به دلیل انجام جابه‌جایی مواد با فضای باز مواد در حین حرکت بر روی نوار نقاله به اطراف پرتاب شده و گرد و غبار در هوا منتشر می‌شود که نتیجه آن اتلاف مواد و ایجاد آلودگی است. سیستم انتقال پنوماتیک (مکنده غلات) یک سیستم برای انتقال انواع مواد پودری، گرانول، فله‌های مواد خشک و مایعات در صنایع بوده که به دو روش فشار منفی (مکش) و فشار مثبت (دمش) انجام می‌گیرد. سامانه پنوماتیک مواد را در یک سیستم کاملاً بسته انتقال می دهد که سبب شده مواد به بیرون راه پیدا نکرده و هدر نرود. بنابراین جابه‌جایی مواد پنوماتیک یک روش مقرون به صرفه و تمیز به شمار می آید. از مزایای روش انتقال پنوماتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: مسیریابی آسان، جابه‌جایی کاملا بهداشتی و تمیز، هزینه تعمیر و نگهداری پایین.

ظرفیت این دستگاه به نحوه چیدمان و فاصله انتقال بستگی دارد. انتقال گندم، جو و ذرت بسته به فاصله انتقال (10 تا 200 متری ) از 7 تا 30 تن بر ساعت با این دستگاه انجام می‌شود.

چگونگی کار مکنده غلات

در این سیستم، فن مکنده نه در ابتدا و نه در انتهای خط، بلکه در وسط خط انتقال قرار می‌گیرد. لذا بخشی از انتقال به صورت مکش و بخشی از انتقال به صورت دهش انجام می‌شود. تقسیم درست فاصله انتقال بین مکش و دمش بر کارایی سیستم می‌افزاید. در این حالت در اثر مکش ایجاد شده مواد به درون خط کشیده شده و در فاصله مناسب توسط یک سیکلون مواد جامد از هوا جدا شده و توسط یک ایرلاک یا روتاری والو از پایین سیکلون در دهانه دمش فن ریخته شده و بقیه مسیر را به صورت دمشی طی می‌کند.

مزایای انتقال مواد پنوماتیک نسبت به انتقال مواد مکانیکی

1 – مسیریابی ساده

انتقال مواد پنوماتیک در مقایسه با سیستم مکانیکی به تسهیل مسیریابی کمک می‌کند. به عنوان مثال نوار نقاله تنها در یک خط مستقیم حرکت کرده و با توجه به میزان شیب محدودیت دارد. علاوه بر این سیستم‌های پیچ حلزونی نیاز به نصب دقیق و تراز دارند. در حالی که در جابه‌جایی مواد با استفاده از مکنده غلات، مسیریابی به مراتب، آسان‌تر بوده و خط انتقال شامل لوله‌های ساده‌ای می‌شود که در هر دو مسیر افقی و عمودی مواد را جا‌به‌جا می‌کند. مکنده‌ها با سهولت به کار می‌روند و نیازی به فونداسیون و قاب پشتیبان ندارند. از مکنده غلات می توان در شرایطی استفاده نمود که تراکم تجهیزات وجود دارد و این دستگاه از قدرت مانور برخوردار است اما در انتقال مکانیکی موانع باید کنار گذاشته شوند که خود مستلزم صرف هزینه های گزاف و وقت زیاد می‌باشد.

2 – انتقال کاملا پاکیزه و ایمن

در هنگام جا‌به‌جایی مواد با نوار نقاله، مواد نشت کرده و به اطراف می‌ریزند و چون نوار نقاله در مسیر صاف حرکت می‌کند در صورت وجود پیچش در طول مسیر و انتقال به یک نوار دیگر مقدار بیشتری از مواد در محیط پخش می‌شود. اگر مواد سمی و خطرناک باشند نشت آن ها می تواند حادثه ساز باشد و برای جمع آوری این مواد فرآیند انتقال باید متوقف گردد. از آن‌جایی که مسیر جا‌به‌جایی مواد با استفاده از مکنده محصور شده است از انتشار ذرات خطرناک و گرد و غبار سمی و مواد اشتعال زا به محیط جلوگیری می شود و از سلامت کارکنان حفاظت می‌کند. هم چنین انتقال پنوماتیک مانع از آلوده شدن مواد حساس مانند محصولات غذایی می‌شود.

3 – نگه داری آسان و به صرفه

نوار نقاله‌ها از تعداد زیادی قطعات متحرک مانند غلتک، یاتاقان و … تشکیل شده اند که دچار استهلاک شده و به طور پیوسته نیاز به تعمیر و نگه‌داری دارد، در نتیجه هزینه‌های عملیاتی و نیروهای انسانی افزایش می‌یابد. اگر به این قطعات رسیدگی دائمی و مناسب نشود می‌تواند حوادث و سوانح ایجاد کند. مکنده غلات برای انتقال مواد پنوماتیک قطعات متحرک کمتری دارد و در نتیجه دستگاه استهلاک ندارد و بهره وری و کارایی مکنده نسبت به روش مکانیکی افزایش چشمگیری خواهد داشت. مکنده نیاز به تعمیر و نگه داری ندارد و در آن تنها نظافت فیلتر از اهمیت زیادی برخوردار است.

کاربرد مکنده غلات

مکنده غلات برای انتقال انواع مواد دانه‌ای مثل ذرت، گندم، جو، حبوبات و غیره قابل استفاده است. در سیلوها، انبارها، کارخانه‌های خوراک دام، دامداری‌ها، کارخانه‌های بوجاری، مراکز خرید و غیره که نیاز به جا‌‌به‌جایی غلات وجود دارد و همچنین تخلیه و بارگیری کامیون‌ها، واگن‌های قطار، کشتی‌ها و غیره می‌توان از مکنده غلات استفاده نمود.